مؤسسه فرهنگي بشري از معدود مؤسساتي است که در جهت شناخت هويت روحانيت و هويت طلبگي گام جديدي برداشته است. از جمله فعاليت‌هاي اين مؤسسه پژوهش در زمينه‌هاي گوناگون پيرامون روحانيت و مسائل ديني، تاريخي و اخلاقي و هم‌چنين برگزاري دوره‌هاي آموزشي و نشست‌هاي متعدد است. از ديگر فعاليت‌هاي مؤسسه تهيه و تدوين مجموعه متون و اسناد روحانيت در نود و دو دفتر در موضوعات مفيد قابل توجه است. با وجود اينکه اين مؤسسه از دسته مؤسسات تبليغي به شمار مي‌آيد وليکن به جهت کارهاي جديد و درخور توجه آن، گزارشي کلي از مؤسسه و هم‌چنين مجموعه اسناد و متون روحانيت ارائه مي‌گردد تا ضمن معرفي کارهاي انجام شده توسط آن، زمينه آشنايي و استفاده از نشست‌ها و پژوهش‌ها به خصوص بهره‌مندي از دروس ارائه شده در دوره‌هاي آموزشي آن و نيز مجموعه اسناد و متون روحانيت براي طلاب و روحانيون فراهم گردد.

چشم‌انداز

مرکز بزرگ دين‌پژوهي، برخوردار از همکاري دين‌پژوهان برجسته، داراي فن‌آوري‌هاي ارتباطي و امکانات پژوهشي روزآمد، صاحب مدرسه‌اي پيشرفته براي تربيت متفکران نوانديش و نخبگان دين‌شناس و در ارتباط فعال با مؤسسات معتبر و دين‌پژوهان بنام دنيا.

هدف کلان مؤسسه

پژوهش در حوزه «نيايش»، «اخلاق» (حرفه‌اي، شهروندي و جهاني)، «روحانيت» و «نيازهاي پژوهشي نظام در زمينه‌هاي مربوط به دين» و نيز «آموزش و تربيت» متفکران و پژوهشگران آشنا به زمان و زبان دين و مردم.

اهداف خرد مؤسسه

ـ پژوهش پيرامون روحانيت و متوليان امر دين (با تأکيد بر بررسي‌هاي مربوط به نهاد روحانيت، شناسايي جريان‌هاي موجود و کارکردهاي ذاتي و عرضي روحانيت) به منظور پي‌ريزي شالوده‌هاي مطلوب و قابل توسعه.

ـ پژوهش پيرامون نيايش و ظرفيت‌هاي فردسازي و جامعه‌سازي آن (با تکيه بر ابعاد بين‌الادياني و جهاني) به منظور توسعه معارف و ترويج فرهنگ نيايش.

ـ پژوهش پيرامون اخلاق (با تأکيد بر اخلاق شهروندي، اخلاق حرفه‌اي، اخلاق جهاني) به منظور برجسته‌سازي نظام اخلاقي اسلام در زمينه‌هاي ياد شده و تدوين منشورهاي اخلاقي مورد نياز.

ـ تربيت متفکران نوانديش ديني و پژوهشگران آگاه به زمان، به منظور دفاع کارآمد از انديشه‌هاي اصيل و بسط انديشه‌ها و ارزش‌هاي ديني مطلوب.

قابل ذکر است که در اين راستا موسسه پيگير تأسيس رشته تخصصي روحانيت‌شناسي در قم به عنوان ضرورت شناخت هويت صنفي روحانيت گرديده است. که اين امر از طريق شوراي گسترش حوزه‌ها در حال پيگيري است.

ـ اطلاع‌رساني و نشر نتايج حاصل از مطالعات و تحقيقات مؤسسه و ديگر پژوهشگران، با تأکيد بر جديدترين يافته‌ها به منظور توسعه معارف ديني و فرهنگي.

ـ برگزاري دوره‌هاي آموزشي کوتاه مدت در حوزه‌هاي تخصصي مؤسسه، به منظور انتقال تجربيات و يافته‌ها و تربيت کادر مجرب.

و …

موعظه ای که بر دل جامعه ننشیند؛ بر دوش خمیده روحانی می نشیند!

عناوين و سرفصل‌هاي مجموعة متون و اسناد روحانيت

يکي از بزرگ‌ترين اقداماتي که در بررسي و بازپژوهي مسائل حوزه انجام گرفته، مأخذشناسي تخصصي روحانيت است که با عنوان مجموعة متون و اسناد روحانيت توسط مؤسسة دين‌پژوهي بشري در 92 جلد رحلي در تعداد محدودي منتشر شده است. اين مجموعه براي همة کساني که در زمينة مسائل حوزه دغدغه و اهتمام دارند يک بشارت بزرگ به شمار مي‌رود و آفاق اميد را بر آنان مي‌گشايد. به جهت اهميت اين موسوعه، فهرست آن را ذکر مي‌کنيم.

اين مجموعه به سفارش مؤسسة فرهنگي دين پژوهي بشري، با مديريت علمي: محمد نوري، با نظارت مهدي مهريزي و عبدالوهاب فراتي صورت پذيرفته است.

شايان ذکر است که اين مجموعه حاوي مقالات، مصاحبه‌ها و گزارش‌هايي است که طي چند دهه اخير در نشريات داخلي و بعضاً خارجي به زبانهاي فارسي، عربي و نيز انگليسي چاپ گرديده است. و ضمناً يک فهرست تفصيلي از اعلام و کليدواژه هاي متون کتاب تهيه گرديده که در واقع جلد نود و سوم کتاب را تشکيل مي‌دهد و سبب سهولت و تسريع در استفاده از کتاب گرديده است.

دفتر 1ـ تاريخ روحانيت

دفتر 2ـ کليات

کتاب‌شناسي‌هاي منتشره روحانيت

مأخذشناسي موضوعات مرتبط به روحانيت

مأخذشناسي پايان‌نامه‌ها

دفتر 3ـ بررسي‌هاي عمومي

تحليل‌هاي عمومي (مسائل مختلف روحانيت، سيماي حوزه در مطبوعات، ديدگاه‌هاي خاورشناسان)

خاطرات مصاحبه‌ها

ديدگاه‌هاي امام خميني

ديدگاه‌هاي ديگران

دفتر 4ـ نظام آموزشي

کليات (ديدگاه‌ها، اصلاح، مراکز و نهادها، مقررات و آداب)

بررسي عمومي (تاريخ تعليم و تربيت، طرح و برنامه‌ريزي، مشرب‌ها و ديدگاه‌ها)

متون آموزشي (کتاب‌هاي درسي، اصلاح متون)

علوم حوزوي

دفتر 5ـ نظام اداري روحانيت

تشکيلات مديريتي

بودجة روحانيت و وجوه شرعي

دفتر 6ـ نهادها و مراکز (بررسي‌هاي عمومي، مراکز آموزشي و پژوهشي)

دفتر 7ـ رديه و دفاعيه

دفتر 8ـ مناسبات جهاني روحانيت

دفتر9ـ آسيب‌شناسي روحانيت

دفتر 10ـ هنر

دفتر 11ـ پژوهش‌هاي تطبيقي (تحليل‌هاي عمومي و مقايسه‌اي، روحانيت مسيحيت، نقد روحانيت مسيحيت، روحانيت ديگر مکاتب و اديان)

دفتر 12ـ هويت جامعة روحانيت

اخلاق روحانيت

زندگي عمومي مشتمل بر فعاليت‌هاي روزانه، لباس، استقلال اقتصادي و اجتماعي، نظم

شأن و منزلت و جايگاه اجتماعي

قشرها و جريان‌ها (طبقه‌بندي، جريان‌هاي مذهبي، جريان‌هاي سياسي، جريان‌هاي فرهنگي و فکري)

دفتر 13ـ پراکندگي جغرافيايي حوزه‌ها و روحانيت

قم، تهران و اصفهان

ديگر حوزه‌هاي ايران (حوزه‌هاي شيعه، حوزه‌هاي اهل سنت)

عراق (نجف، حله، کربلا، سامرا، بغداد، کاظمين)

کشورهاي خاورميانه و جنوب آسيا (لبنان و سوريه، عربستان سعودي، کشورهاي خليج فارس، پاکستان و افغانستان)

آفريقا، اروپا، کانادا و آمريکا

دفتر 14ـ مبارزات سياسي

دفتر 15ـ سياست

انديشة سياسي (تفکرات سياسي، فقه سياسي، انديشة دين و سياست، فرهنگ سياسي)

کارکرد سياسي روحانيت (نقش سياسي، فعاليت سياسي)

شؤون و مناصب (رهبري، قدرت، دورة صفويه، قانون‌گذاري)

تشکل‌ها و احزاب سياسي (طبقه‌بندي گروه‌ها و جريان‌ها، فدائيان اسلام، گرايش‌ها، روحانيت مبارز، مشرب‌ها، ديگر گروه‌ها و جريان‌ها)

دفتر 16ـ فعاليت‌ها و خدمات اجتماعي

کارکرد اجتماعي (خدمت به جامعه، عملکرد اجتماعي، کارويژه‌ها)

جامعه‌سازي (مبارزه با مفاسد، تأسيس جامعه مطلوب، گسترش عدالت)

تبليغ و دعوت

منزلت اجتماعي (نفوذ مردمي، کارهاي اجتماعي، رابطه با اقشار)

شعائر ديني و عزاداري

دفتر 17ـ فعاليت فرهنگي

فرهنگ‌سازي (نقش و جايگاه فرهنگ، تمدن‌سازي، رويکردها)

کتابخانه و کتابداري (بررسي کلي، تاريخ، نقش و کارکرد، انواع کتابخانه‌ها)

نگارش و پژوهش (نويسندگي، تحقيق، ترجمه، توليد انديشه و علم، کارنامة علمي روحانيت)

روزنامه‌نگاري و خدمات مطبوعاتي (تاريخ، روزنامه‌نگاري، روزنامه‌نگاران روحاني، نشريات حوزوي)

چاپ و نشر (انتشارات، کتاب)

روابط فرهنگي (کامپيوتر و اينترنت، روابط با مراکز و جريان‌ها)

دفتر 18ـ انطباق اسلام با مقتضيات جديد

تحولات تاريخي اجتهاد

نقش زمان و مکان در پويايي فقه

دفتر 19ـ مرجعيت

تاريخ (تاريخ عمومي، دورة پهلوي و جمهوري اسلامي، خاورميانه)

ساختار تشکيلاتي (سازمان و نظام، تعيين و انتخاب، نقش و جايگاه اجتماعي، روابط بين مراجع)

عملکرد (فعاليت سياسي اجتماعي، مبارزات، فعاليت علمي، فعاليت برون مرزي)

دفتر 20ـ نخبگان روحانيت

دفتر 21ـ مناسبات و روابط

رابطه با جريانات و گروه‌ها (روشن‌فکران، صوفيان، احزاب و گرايش‌ها)

رابطه با جامعه (ارتباط با مردم، تکفير، مبارزه با فرقه‌هاي انحرافي)

رابطه با اقشار جامعه (جوانان، زنان، اقشار فرهنگي)

دفتر 22ـ رهبري جنبش‌ها و نهضت‌ها

بررسي کلي

نهضت تنباکو، مشروطيت و نهضت ملي نفت

انقلاب اسلامي ايران (بررسي عمومي و تاريخي، نقش روحانيت در پيدايش و تداوم)

نهضت‌ها و جنبش‌هاي خاورميانه (عراق، ترکيه، لبنان)

شبه قارة هند، پاکستان و افغانستان

دفتر 23ـ مناسبات روحانيت و حکومت‌ها

بررسي عمومي (رابطه با دولت‌ها، رابطه با سلطنت، رابطه با روحانيت و دولت‌ها در غير ايران)

صفويه

دوره قاجاريه

دوره پهلوي

دوره جمهوري اسلامي

دفتر 24ـ هويت جامعه روحانيت

برگزاري نشست‌هاي علمي ـ تخصصي

فهرست زير عناوين بخشي از نشست‌هاي تخصصي برگزار شده از سوي مؤسسه فرهنگي دين‌پژوهشي بشرا در قم مي‌باشد:

فعاليت‌هاي آموزشي

فعاليت آموزشي، يکي از قلمروهاي فعاليت مؤسسه دين‌پژوهي بشرا مي‌باشد. تلاش براي تأسيس رشتة تخصصي روحانيت‌شناسي در حوزه علميه قم، و دريافت مجوز آموزش عالي آزاد در تهران، در اين راستا صورت مي‌گيرد.

مؤسسة بشرا در سال 1388 اقدام به برگزاري يک دورة پودماني روحانيت‌شناسي در حوزة علميه قم نمود که فهرست برخي از عناوين دروس ارايه شده به اين شرح است:

پايگاه اينترنتي مؤسسه فرهنگي دين‌پژوهي بشرا

www.boshraa.ir

اين وب سايت تلاش دارد ضمن انتقال داده‌ها و مفاهيم مورد نظر به علاقمندان و دوستداران عرصه نيايش، اخلاق و روحانيت، فرصتي را براي آگاهي همگان در زمينه رويدادها و تحولات اين حوزه فراهم نمايد. معرفي آثار معتبر و يافته‌هاي علمي و پژوهشي در زمينه‌هاي مورد اشاره به انديشمندان و پژوهشگران از ديگر اهداف سايت بشرا مي‌باشد.

برقراري پيوندهاي فکري ميان دين‌پژوهان فارغ از مرزبندي‌هاي جغرافيايي، از دستاوردهاي مبارک و گران‌سنگ اين سايت خواهد بود. محورهاي اصلي و عناوين فرعي سايت عبارت‌اند از:

بخش اخلاق: اخلاق شغلي و حرفه‌اي، اخلاق اجتماعي و شهروندي، اخلاق جهاني، و ديگر زيرشاخه‌هاي اخلاق کاربردي.

بخش نيايش: نيايش‌پژوهي، متون نيايشي، معارف نيايشي، فرهنگ نيايشي، نيايش و هنر.

بخش روحانيت: شامل برگزيده‌اي از سرفصل‌هاي متون روحانيت شناسي به علاوه اخبار حوزه‌هاي علميه و روحانيت

کتابخانه تخصصي روحانيت، اخلاق و نيايش

حدود چهار هزار جلد کتاب در حوزه‌هاي اخلاق، نيايش و روحانيت در کتابخانه تخصصي مؤسسه بشرا جمع‌آوري، سازماندهي و فيش‌برداري شده است که در دفتر مؤسسه در شهر مقدس قم موجود مي‌باشد.

همچنين کتابخانه تخصصي ديجيتالي در موضوعات مزبور نيز در دست تهيه و آماده‌سازي براي قرار گرفتن بر روي پايگاه اينترنتي مؤسسه مي‌باشد.

راه‌هاي ارتباط با مؤسسه

ـ حضور در دفتر مؤسسه در تهران و قم

ـ از طريق سايت و صندوق پستي

ـ ارتباط تلفني با شماره‌هاي 22866059 و 22883394 با پيش‌شماره 021 تهران و قم 7743655ـ 0251