در این نوشتار کوتاه سعی شده با طرح سؤالاتی که یک طلبه باید بتواند به آنها پاسخ بگوید،کاری انجام دهد تا طلاب از میزان و سطح آشنایی و انس خود با قرآن ارزیابی‌ای داشته باشند. از جمله این سؤالات معرفی سوره‌ها به پاسخ‌های از پیش طرح شده، خصوصیات قرآن در مقایسه با سایر کتب و … می‌باشد.

لطفا خود را در ارتباط و انس با قرآن بشناسید

شما به‌عنوان یک طلبه آیا می‌توانید محورهای زیر را توصیف کنید ‌

1ـ قرآن را در يک کتاب‎شناسي تفصيلي با محورهاي زير، توصيف کند:

الف ـ توصيف عنوان كتاب

ب ـ تعيين مولف كتاب

ج ـ تبيين موضوع كتاب

د ـ تعيين هدف مولف

هـ ـ تعيين مخاطبين كتاب

و ـ تعيين ميزان اعتبار مطالب

زـ توصيف تقسيمات اصلي كتاب

ح ـ تبيين شيوه نگارش و سبك قلم

ط ـ توصيف ساختار ظاهري كتاب

ی ـ روح حاكم بر كتاب

ک ـ تاثير كتاب بر انسان

2ـ در يك چكيده توصيفي (شفاهي و كتبي)، تك‌تك سوره‌ها را معرفي كنید به‌طوري كه حداقل پاسخ به سوالات زير باشد:

الف ـ اين سوره پاسخ به چه سوالاتي است؟

ب ـ هدف اصلي اين سوره چيست؟

ج ـ براي رسيدن به هدفِ فوق از چه نقطه‌اي آغاز شده است؟ و چه مراحلي طي شده است؟

د ـ موقعيت اين سوره در كل قرآن چگونه است؟

هـ ـ تمايز اين سوره با سوره‌هاي مشابه چيست؟

و ـ چگونه از اين سوره براي رشد در زندگي استفاده كنيم؟

3ـ قرآن و خصوصياتش را با كتاب‌هاي اديان ديگر مقايسه كنید به‌طوري كه مخاطب، تصويري كه پيروان هر يك از اين كتب در ذهن دارند را حسّ كند و بتواند برتري قرآن را خود نتيجه بگيرد.

4ـ اثبات كنید قرآني كه در دست دارید، تحريف ندارد و همان وحي الهي به پيامبر اسلام است.

5ـ خصوصيات گفتاري و زباني قرآن را به‌ گونه‌اي تشريح كنید كه مخاطب، از سويي علاقه‌مند به مراجعه مستقيم و تدبر در آيات بشود[1] و از سوي ديگر خود را نيازمند مراجعه به تفسير و متخصص ببيند.[2]

6ـ به سوالِ انتقاديِ «مطالب چندين قرن گذشته چگونه مي‌تواند زندگي پيچيده امروز و فردا را مديريت كند؟» با ذكر شواهد و مستندات پاسخ بگويید.

در قرائت روزانه قرآن، صحيح و حزين بخوانید و به ‌تدريج خود را چنان مخاطب كلام الهي احساس نمايید که واسط زباني را حسّ نكنید و در هر سال نسبت به سال قبل، تلقي و دريافت معنايي بيشتري نسبت به آيات در خود بيابد.

7ـ با استفاده از منابع تفسيري با سبك‌هاي مختلفِ روشمند و معتبر، معني آيات را از زواياي مختلف به‌ دست آورید و به ‌صورت يك جمع‌بنديِ داراي انسجام ارائه كند.

8ـ براي سطوح و گرايش‌هاي مختلفِ مردم منابع تفسيري مناسب براي مطالعه معرفي كنید و شيوه بهره‌برداري بهينه از آن تفسير را توضيح دهید.

9ـ تفاوت ميان آيات مشابه در يك موضوع را توضيح دهید به ‌گونه‌اي كه مخاطب دو تصوير متفاوت در ذهن خود ترسيم نمايد.

10ـ پاسخ شبهات داراي فراواني در سطح دانشجويي، اطاق‌هاي گفتگو و وبلاگ‌ها را به‌گونه‌اي بيان كنید كه مخاطب نَه فقط ساكت بلكه قانع شود و تصحيح نگرشي براي او صورت پذيرد.[3]

11ـ منشور راهبردي ايجاد تمدن اسلام را براساس آيات قرآن تدوين كنید.

12ـ براي موضوعات مختلف در زندگي، نظر قرآن را با ارائه مستندات استخراج کنید.

13ـ براي فهرستي از موضوعاتِ مبتلابه در زندگي، حداقل يك آيه را از حفظ بخوانید.

14ـ به‌ سرعت مجموعه‌هاي موضوعي از آيات را از قرآن بازيابي كنید.

15ـ از نرم‌افزارهاي قرآني براي مطالعات تطبيقي ميان آيات و ميان تفاسير استفاده نمايید.

16ـ در قرائت روزانه قرآن، صحيح و حزين بخوانید و به ‌تدريج خود را چنان مخاطب كلام الهي احساس نمايید که واسط زباني را حسّ نكنید و در هر سال نسبت به سال قبل، تلقي و دريافت معنايي بيشتري نسبت به آيات در خود بيابد.

17ـ با حسّي كه از آيات پيدا كرده‌اید ، براي قرائت سور مختلف در نمازهاي يوميه اشتياق داشته باشید.

18ـ وقتي موضوعي مطرح مي‌شود، آيات راجع به آن موضوع را به ‌سرعت بازيابي كند و پیام خداوند در آن آیات را به‌گونه‌ای توضیح دهید که مخاطب بتواند در زندگی به کار ببرد.

پی نوشت ها:

[1] ضوابط فهم اوليه كه براي عموم قابل دسترسي است و ارائه برنامه اجرايي براي تحقق آنها

[2] پس بايد بتوانید خصوصيات آيات و ظرفيت‌هاي معنايي آنها و هويت تفسير را تبيين كنید و ضوابط فهم تحليلي را ارائه كرده، ضرورت تفسير را اثبات نمايید.

[3] از جمله، بتواند فيلم‌نامه‌هاي مرتبط با قصص قرآن را براساس آيات نقد و تحليل و بازسازي كند.