گزارشی از فعالیت‌های حوزوی و فرهنگی آیت‌الله جزایری در استان خوزستان

آیت الله جزایری از زمره افرادی است که در جذب نیروهای انقلابی و تربیت طلاب برای خدمت به مردم و نظام تلاش فراوانی داشته است. ایشان در سال 1360 هجری شمسی در اهواز مدرسه‌ای علمیه تأسیس کردند و با پذیرش نیروهای جوان و گزینش آنها کار مدرسه اهواز آغاز گردید. در آن زمان که در ابتدای انقلاب و اوایل شروع جنگ بود اکثر کسانی که به حوزه جذب می‏شدند از سپاه و کمیته بودند. در دوران دفاع مقدّس نیز ایشان در جبهه‌ها حضوری مؤثر داشتند و طلاب مدرسه ایشان نیز برای تبلیغ به جبهه‌ها اعزام می‏شدند و در سنگر جهاد فی سبیل الله در صف مقدم قرار می‌گرفتند. در خود جبهه هم که بمب و موشک و صحنه جهاد عملی بود از جهاد علمی باز ننشستند و کلاسهای طلبگی را در آنجا دایر می‌داشتند. مبدأ حوزه ایشان اینگونه بود. مدرسه ایشان در ابتدا شرایط کار تشکیلاتی را نداشت؛ لذا ایشان مکان بزرگتری را تدارک دیدند تا طلاب را در آن جای بدهند. ایشان از همان سال‌ها تاکنون با جدیت این کار را ادامه داده‌اند و این کار ثمرات جدّی برای شهر، استان و نظام داشته است. ایشان تاکنون حدود 60 نفر قاضی تربیت کرده و به دستگاه قضا در استان خوزستان فرستاده‏اند. چندین مدرسه علمیه در اهواز تشکیل داده‌اند، بر مساجد شهر و کار فرهنگی آنها اشراف دارند و دانشگاه امیرالمومنین علیه‌السلام را نیز تأسیس کرده‌اند.

یکی از کارهای قابل توجه و درخور تحسین ایشان این است که بنای کار فرهنگی را روی مسجد قرار دادند و با محور قرار دادن مسجد و ارتباط بین مدرسه و مسجد نیروهای آموزش و پرورش را جذب مساجد می‌کردند که تا امروز ادامه داشته است. ایشان با تقسیم‌بندی مساجد، مدارس و آموزش و پرورش را بین مساجد تقسیم‌بندی کرده‌اند سپس به رایزنی با مدیران مدارس و نواحی پرداختند و با ارتباط با مدارس و کار در مدارس نیروهای مدارس را جذب مساجد می‌کردند. با برنامه مستمر در مساجد نیروهایی تربیت شدند، تعداد زیادی از همین افراد وارد حوزه می‌شدند. یعنی خیلی از کسانی که در سال‌های گذشته وارد حوزه شدند از طریق مساجد جذب شده بودند و سالیان متمادی تحت تربیت اساتید در مسجد بوده‌اند.

در سال‌های اخیر هم ایشان این طرح را متحول کردند و در کنار هر یک از مساجد فعال شهر مدرسه علمیه‌ای را تأسیس کردند تا ارتباط بین مدارس آموزش پرورش، مسجد و مدرسه علمیه به هدف اصلی خود نزدیک شود.

علل موفقیت ایشان به شیوه ایشان بر می‌گردد. ایشان پس از جذب افراد از مدارس به مساجد، افراد را مقطع‌بندی کرده‌اند و در مساجد برای گروه دبستان، راهنمایی، دبیرستان و طلاب و دانشجویان، که در هم ادغام شده و یک گروه هستند، برنامه‌های مجزا دارند. هر مقطع و گروهی مربی خاصی دارد و هر مقطعی در طی سال تحصیلی و در تابستان جلسات مستمر و هفتگی دارند، اردوهای مختلفی دارند و در تابستان برنامه‌های متنوع و اردوهای درون استانی دارند و از حیث علمی، تربیتی و فرهنگی برنامه‌های مختلفی دارند. شاید بتوان گفت بسیاری از افرادی که در این مقاطع سنی به مسجد آمدند و رشد کردند و به لحاظ تربیتی و فرهنگی ساخته شدند وارد حوزه شدند. دانش‏آموزی که از دل چنین برنامه منسجمی وارد حوزه می‌شود، بالاتر از طلبه‌ای است که بدون سابقه تربیتی و فرهنگی و فعالیت بلند مدت وارد حوزه شده است. بعد همین افراد که در حوزه تربیت می‌شوند در مساجد مربی و مشاور شده‌اند و یا در بخش‌های مختلف استان مسئولیت دارند. استراتژی مهم ایشان کادرسازی و به کار گرفتن نیروهای کادر در تمام استان است. کادرسازی نیروهای مؤمن، دانشجویان و طلّاب. البته اعتقادشان این است که روی پرورش طلاب، بیشتر باید کار کرد چرا که این طلبه است که رسالت ترویج دین و تربیت نیروهای کارآمد را بر دوش می‏کشد. برنامه‌های مساجد هم بسته به سنین مختلف ارائه مسائل تربیتی، آداب معاشرت، احکام، اخلاق و اعتقادات و … می‌باشد.

با ارتباط با مدارس و کار در مدارس نیروهای مدارس را جذب مساجد می کردند. با برنامه مستمر در مساجد نیروهایی تربیت شدند.

در طی هفته، دو روز را هم به مسائل درسی دانش‌آموزان اختصاص داده‌اند و درس خواندن و نمرات آنها را زیرنظر گرفته‌اند. حتی کسانی که ضعف درسی دارند و نیاز به تدریس و رفع اشکال دارند از هزینه مساجد برای آنها معلم می‌گیرند. از دل کارهای فرهنگی ایشان در اهواز، طرحی به نام «طرح صالحین» در سپاه پاسداران تدوین شد. این طرح را تدوین کردند و به بسیج سراسر کشور ابلاغ کردند. افرادی که مسئول طرح بودند زیر نظر آیت‌الله جزایری این طرح را تدوین کردند و سعی کردند با الگوبرداری از کار ایشان، این کار را در سراسر کشور پیاده کنند. در ابتدا که ایشان کار مدرسه علمیه را آغاز کردند تعدادی از اساتید را از قم هر ساله می‌آوردند و در اهواز اسکان می‌دادند. اساتید هم بعضی یک سال و بعضی دو سال در آنجا می‌ماندند و سپس باز می‏گشتند. این روال ادامه داشت تا به تدریج سطح حوزه و طلاب را به جایی رساندند که نیاز به حوزه‌های دیگر و اساتید دیگر نداشته باشد و اکنون در تمامی سطوح طلاب و شاگردان ایشان مدرس و مربّی هستند و مبتنی بر طرح ایشان خودکفایی در تمام زمینه‌ها به ثمر رسید و به یک معنا تمام نیازهای شهر اهواز از مدرسه علمیه، کار فرهنگی بر دانشجویان و کار تربیتی مساجد را بومی‌سازی کردند. همین کسانی که در خدمت آیت الله موسوی جزایری بودند امام جماعت مساجد شدند و از حدود سال 70 و فراخوان رهبری برای انجام کار فرهنگی شروع به فعالیت فرهنگی کردند.

ایشان برای بالا بردن سطح طلاب یک دارالتحقیق تأسیس کردند که دارای مکان خوب و کتابخانه و منابع غنی از حیث کتاب می‌باشد و کتابها در دسترس طلاب است. چند گروه تخصصی در فقه، اصول و… هم برای ارتقای سطح علمی طلاب تشکیل دادند. گروه‌های تخصصی مصوب در قم، در اهواز هم مرکز دارند. علاوه بر مباحثه‌ای که طلاب در مدرسه دارند ایشان جلسات مشاوره دروس را تشکیل داده است که طلاب و اساتید مباحث مربوط به درس را با مباحثه گروهی و رفع اشکال پیش می‏برند. گاهی اوقات فقط طلاب هستند و گاهی اوقات با اساتید جلسه دارند. استاد مشاور همان استاد درس نیست و اشکالات و نقطه نظرها در کلاس مشاوره حل می‌شود. یکی از نکات مهم این است که طلابی که در مدارس علمیه تربیت می‌شوند مربیان مساجد می‏شوند و این کار همواره اساتید خود را پرورش می‌دهد. یکی از مسائل بسیار مهم این است که طلاب فقط در مباحث علمی و دور از اجتماع قرار نمی‏گیرند و ملزم به ورود در این صحنه جهاد در مساجد هستند و سعی مدارس علمیه هم این‌گونه بوده است که مسائل درسی را طوری برنامه‌ریزی کنند که با برنامه تربیتی و فرهنگی در مساجد تضاد و تلاقی نداشته باشد و طلاب بتوانند در آن فعالیت نیز اشتغال داشته باشند و ایشان با انجام یک کار منسجم بین درس خواندن طلاب و انجام کارهای تربیتی و فرهنگی توافق برقرار کرده است. یعنی طلاب علاوه بر اینکه در مسائل فرهنگی و تربیتی در مساجد وقت می‌گذارند از درسشان هم عقب نمی‌افتند و مسائل درسی و مباحثات خود را برقرار می‌کنند. برنامه‌ها را طوری تنظیم می‌کنند که ساعات کار فرهنگی و درسی تلاقی نداشته باشد. مهم‌ترین و ویژه‌ترین کاری که ایشان انجام داده‌اند پرورش نیرو است.

استراتژی مهم ایشان کادرسازی و به کار گرفتن نیروهای کادر در تمام استان است.

از ابتدا با تشکیل درس‌ها و حوزه علمیه، طلبه‌هایی رشد کردند و هر کدام در هر منطقه‌ای وزنه‌ای شدند و به تربیت نیرو و پرورش افراد دیگر پرداختند تا اینکه کاملاً حالت حرفه‌ای پیدا کرده است و قریب به اتفاق نیروهای حوزه از خود مساجد تأمین می‏شود و در عین حال نیروهای کیفی می‌باشند و ریزش هم ندارند و در سیر کار هم مبلّغ و روحانی در مسجد و مدرسه و ادارات می‌شوند و یک گروه منسجم فعال در شهر تشکیل شده است. یک طرحی که در حال حاضر در دست اجرا است و از طرف ستاد اقامه نماز در مساجد و مدارس پی‌گیری می‌شود طرح حضور مستمر روحانیون در مدارس اهواز است. طلاب از یک ساعت قبل از اذان ظهر به مدرسه وارد می‌شوند و تا یک ساعت بعد از اذان ظهر در مدرسه مستقر هستند. در شورای معلمین و شورای فرهنگی مدارس حضور فعال دارند و با بچه‌های مدرسه نیز ارتباط فرهنگی برقرار می‌کنند، کلاس پرسش و پاسخ برای بچه‌ها دارند، مشاوره‌های تربیتی و فرهنگی دارند و در اردوها با بچه‌ها نیز شرکت می‌کنند. این کار در کشور نو است و اولین بار بصورت یک فعالیت در سطح استان در حال انجام است. طرح هم با طلاب مدرسه ایشان آغاز شده است و طلاب به مدارس ورود پیدا می‌کنند و کار فرهنگی انجام می‌دهند. در سال گذشته در استان خوزستان در 120 مدرسه به صورت پایه این کار انجام شد و تا هشتاد درصد این کار موفقیت‌آمیز بوده است و طرح، آن‌گونه موفقیت‌آمیز بوده است که تصمیم بر آن شد که در سال فعلی این کار از حدّ پرسش و پاسخ فراتر رود و در هر مدرسه یک روحانی به‌طور تمام وقت مستقر باشد. آموزش و پرورش وقتی طرح را موفق دیدند استقبال کردند و حاج آقا هم طرح را گسترش دادند علاوه بر استقرار روحانیون در مدارس، قرار بر این شد که جلسات مشابه برای معلمین و خانواده‌ها برقرار گردد و جلسات فرهنگی، اخلاقی، تربیتی و سیاسی متناسب با معلمین و اولیاء نیز تشکیل شود و این کار با جدیت در اهواز پی‌گیری شود. یک موقع صرفاً تربیت کادر می‏کنیم اما حاج آقا علاوه بر تربیت کادر از این افراد به صورت بهینه استفاده نموده‌اند. ایشان یک گروه مشورتی هم تشکیل داده‌اند که محور کارهای تربیتی و فرهنگی ایشان می‏باشد و برنامه‌ریزی‌ها و تشخیص استعداد و جایگاه افراد با این گروه است. یکی از مشکلات فرهنگی استان خوزستان تبلیغ گسترده وهابیت و ترویج انحرافات توسط آنان است. ایشان برای مقابله با این گروه تصمیم به تأسیس دانشگاه امیرالمومنین علیه‌السلام در مقطع کارشناسی ارشد گرفتند و طی آزمون ورودی در دو رشته ادبیات عرب و امامت و ولایت دانشجو می‌پذیرند. هدف از تأسیس این دانشگاه توسط ایشان این بوده است که علاوه بر روحانیون باید دانشجویان زبده‌ای داشته باشیم تا طی ارتباط با مردم تقابل فرهنگی و تربیتی شیعه با وهابیت را به مردم منتقل کنند و مردم را از خطر انحرافات مصون کنیم و گروهی باشند که به واسطه آشنایی با زبان متون دینی بتوانند از متون بهره برده و به مردم منتقل کنند. اساتید این طرح هم از داخل استان هستند هم از خارج استان. حضرات آیات حیدری و شفیعی و حجت‌الاسلام خسروپناه از اساتید این طرح هستند. خروجی‌های مدارس علمیه ایشان قضات دادگستری، مدیران حوزه‌های علمیه استان خوزستان، نمایندگان ولی فقیه در ارگان‌ها، مربیان مدارس، مساجد و حوزه‌ها می‌باشند و با یک تدبیر و کار بلند مدّت تمام استان را تحت اشراف یک کار فرهنگی گسترده قرار داده‌اند.