«قلم در دستم می‌لرزد هنگامی که این اسم را می‌نویسم»

مرحوم آقا بزرگ تهرانی صاحب کتاب الذریعه، شرح حال محدث نوری را با این جمله آغاز می‌کند.[1] جمله‌ای پر رمز و راز که در آیینه آن به‌ خوبی می‌توان آستان عظمت و بزرگی محدث را دید. وقتی بزرگ مردی چون شیخ آقا بزرگ اینگونه می‌نویسد صاحب این قلم چاره‌ای جز اعتراف به عجز خویش در نوشتن از آن مرد ندارد که:

آنجا که عقاب پر بریزد

از پشّه کوچکی چه خیزد؟

پس بهتر است این دفتر را با کلماتی از خودِ محدث آغاز کنیم. توصیفاتی که او در شرح‌ حال علامه مجلسی نوشته اما بی‌تردید خود او نیز مصداق آن توصیف است:

در یادکرد گذشتگان نیک‌نهاد و عالمان راسخ -که به نور امامان خود-علیهم السلام- هدایت پذیرفته، آثار آن بزرگواران صلوات الله علیهم را پی گرفته، به سیره موالی خود اقتدا کرده، بار خود را در پیشگاه آنها به زمین افکنده و از غیر ظرف ایشان ننوشیدند- یادآوری و موعظه‌ای برای آیندگان است و انس و آرامش برای ملحق شدگان و کمکی به این نسل برای رسیدن و صعود به درجات کمال و توجه به کارهای پسندیده…کسی که چشم خود را در زوایایِ سیره بزرگان گذشته بگرداند علم و عبادت و فضل آنها را می‌بیند چنان که گویی خود با ایشان انس داشته و با آنان معاشرت می‌کرده است. از سخنان و حرکات، سیره و آداب آنها بهره گرفته و نیکی‌ها را پی ‌می‌گیرد. از این رو طریقه بزرگان بر ضبط احوال عالمان و جمع و تدوین آن در کتاب‌هایی گرامی استقرار یافته است. در این راه خود را به رنج و تعب انداخته تا آنجا که به زحمت سفر تن داده و با پیمودن آب‌ها و خشکی‌ها عالمان پیش را شناخته و شناسانده‌اند.[2]

پی نوشت ها:

[1]. نقباء البشر ص543 به نقل از فرزانگان ج2 ص23

[2]. الفیض القدسی به نقل از فرزانگان ج2 ص17