398 بازدید در این سفرها، هر یک از فضلا و استادان، گزارش هایی را از وضعیت فرهنگی، علمی، دینی، اجتماعی، اقتصادی و ظرفیت های تبلیغی این کشورها می نویسند و در اختیار بزرگان حوزه قرار می دهند.
روحانيت شيعه در عرصه عمل به وظايف خود، دو عرصه مهم داخلي و خارجي را پيش رو دارد. از اين رو، بايد ضمن کسب معارف ناب اسلامي، زمينه صدور و نشر اين معارف را در درون و بيرون از مرزهاي جغرافيايي کشور فراهم کند. تاکنون، روحانيت کشور بيشترين هم و غم خود را مصروف پاسخ به نيازهاي داخل کشور، در بخش‌ها و زمينه‌هاي مختلف کرده و حضور فعالي در عرصه‌هاي بين‌المللي ـ آن گونه که بايسته و شايسته است ـ نداشته است. اين در حالي است که جمعيت جهان، صد برابر جمعيت ايران است و اين جمعيت هفت ميلياردي، تشنه آموختن معارف ناب اهل بيت (ع) هستند.
يکي از مهم‌ترين رسالت‌هاي روحانيت شيعه، رساندن پيام و معارف ناب و حيات‌بخش اسلام و اهل بيت (ع) به سراسر جهان است. بسياري از علما، فضلا، مؤلفان و پژوهشگران حوزوي که مخزني از دانش‌هاي علوم ديني و قرآني هستند، به دليل ناآشنايي و نداشتن اطلاع کافي از وضعيت فرهنگي ملت‌هاي مختلف و نيازهاي فکري آنان نتوانسته‌اند از اين آمادگي ذهني و تبليغي، براي نشر معارف تشيع بهره‌مند شوند.
امروزه بسياري از استادان و بزرگان حوزه، توانايي بالفعلي براي تأليف کتاب‌هاي فاخر ديني قابل عرضه به جهان، به خصوص در حوزه علوم انساني و علوم قرآني را دارند، ولي مشکل اصلي ناآشنايي دقيق آنان با محيط‌هاي فرهنگي در عرصه بين‌المللي است. از اين رو، مديريت حوزه‌هاي علميه کشور بايد زمينه آشنايي فضلاي حوزه با مفاخر و ظرفيت‌هاي فرهنگي ديگر کشورها را فراهم کند. يکي از اين راه‌ها، تهيه مقدمات سفرهاي علمي استادان درس خارج و سطوح عالي حوزه به کشورهاي مختلف است.
معاونت بين‌الملل حوزه‌هاي علميه، با وجود کمبود شديد بودجه در اين بخش، در زمينه اعزام گروه‌هاي مختلفي از استادان سطح عالي حوزه علميه به خارج از کشور، اقدام، و تاکنون گروه‌هاي متعددي از اين فرزانگان حوزوي را به کشورهاي روسيه، گرجستان، سريلانکا، بوسني و هرزگوين، ترکيه، سوريه و لبنان، اعزام کرده است.
انجام سفري علمي نيازمند تهيه مقدمات فراوان در زمينه هماهنگي با رايزني‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي در سراسر جهان، دانشگاه‌هاي کشورهاي مختلف، مراکز علمي و فرهنگي و نهادهاي ديپلماتيک کشور در سراسر جهان است که اين معاونت در اين عرصه، تلاش‌هاي گسترده‌اي انجام داده است. اين معاونت، اعزام استادان برجسته حوزه براي آشنايي با ظرفيت‌هاي فرهنگي کشورهاي مختلف را وظيفه خود مي‌داند و با وجود مشکلاتي که در اين عرصه وجود دارد، به لطف خداوند براي افزايش اين تعاملات و اعزام بيشتر استادان تلاش خواهد کرد.
هفتاد تن از فضلايي که به کشورهاي مختلف رفته‌اند، از ميان استادان برتر حوزه‌هاي علميه و نويسندگان و محققان برجسته حوزوي انتخاب شده‌اند. اين افراد در طول سفر با بازديد از مراکز علمي، فرهنگي، دانشگاهي و ديني کشورهاي مختلف با مديران آن‌ها به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداخته‌اند. بي‌گمان اين تعاملات در شکل‌گيري زمينه‌هاي فکري و تبليغي آينده آنان سهم بسزايي خواهد داشت. همچنين چهره واقعي اسلام ناب شيعي و علماي تشيع را به جهانيان ارايه خواهد کرد.
در اين سفرها، هر يک از فضلا و استادان، گزارش‌هايي را از وضعيت فرهنگي، علمي، ديني، اجتماعي، اقتصادي و ظرفيت‌هاي تبليغي اين کشورها مي‌نويسند و در اختيار بزرگان حوزه قرار مي‌دهند که بدون شک اين شناخت جديد، مديران حوزه را براي فعاليت‌هاي تازه و شناخت بهتر در عرصه بين‌المللي، ياري خواهد کرد.
سفر به کشور روسيه با حضور تني چند از برترين استادان حوزه علميه در زمينه‌هاي مختلف فقهي، فلسفي و کلامي و…، يکي از موفق‌ترين سفرهاي علمي استادان حوزه به خارج از کشور بود که هر يک از استادان با گزارش‌هاي مفصلي که از اين سفر ارايه کردند، زمينه‌هاي جديدي را پيش روي مديران فرهنگي و تبليغي و علمي کشور قرار دادند. براي نمونه، با حضور در مراکز علمي و دانشگاهي روسيه مشاهده شد بسياري از منابع درسي آنان در زمينه اسلام و تشيع، از منابع ضعيف تشکيل شده است که در اين زمينه مباحث مهمي براي رفع اين خلأ جدي در عرصه بين‌المللي مطرح شد. کمبود کتاب‌هاي اصيل شيعه‌شناسي در خارج از کشور، از معضلاتي است که بايد به هر شکلي براي رفع آن کوشيد.
يکي از مهم‌ترين دستاوردهاي اين سفر، تأکيد فضلا و استادان حوزه بر اين نکته بود که روسيه با ظرفيت‌هايي که دارد، با اندکي سرمايه‌گذاري فرهنگي و تبليغي، مي‌تواند به دومين سرزمين بزرگ تجمع شيعيان جهان بدل شود.
گروه اعزامي حوزوي به روسيه
در اين سفر حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر سيد رضا مؤدب، دکتراي علوم قرآن و حديث دانشگاه تهران، مسئول انجمن قرآن‌شناسي حوزه و مؤلف 13 عنوان کتاب تخصصي در زمينه‌هاي مختلف علوم قرآني و ديني، حجت‌الاسلام والمسلمين علي بهجت، استاد حوزه و متخصص در زمينه فلسفه و کلام اسلامي و رياضيات و…، حجت‌الاسلام والمسلمين دکتر محسن مهاجرنيا، مدير انجمن‌هاي علمي حوزه علميه و عضو هيئت علمي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، حجت‌الاسلام والمسلمين سيد محمدرضا شريعتمدار، استاد حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام والمسلمين فاکر ميبدي، استاد حوزه و دانشگاه و عضو هيئت علمي جامعه‌المصطفي العالميه (ص) و مبلّغ بين‌المللي، حجت‌الاسلام والمسلمين ابوالحسن احمدي شاهرختي، استاد حوزه و دانشگاه و فعال در امور قرآني و تبليغ بين‌الملل نيز حضور داشتند.
گزارش و پيشنهاد‌هاي استادان حوزه از سفر به روسيه
در اين سفر، هر يک از اعضا با مشاهداتي که از وضعيت فرهنگي اين کشور داشتند، پيشنهادهايي را به مديريت حوزه‌هاي علميه و همچنين مديران فرهنگي کشور ارايه کردند که از آن جمله مي‌توان به اين موارد اشاره کرد: تأسيس نمايندگي حوزه علميه در روسيه، کمک به درخواست‌هاي ارائه شده در اين سفر، مانند تدوين کتاب آموزشي براي دانشگاه اسلامي مسکو، تداوم و استمرار اين سفرها به ويژه براي افراد اثرگذار در عرصه‌هاي فرهنگي و علمي حوزه‌هاي علميه و بهره‌مندي از تجربيات حاصله، تدوين کتابچه استفتائات مورد ابتلا از مراجع عظام تقليد درباره معاشرت و همزيستي، به ويژه نسبت به خوردن و آشاميدن، به خصوص در سفر به كشورهاي غيراسلامي؛ تقويت و ارتقاي سطح روابط معاونت بين‌الملل حوزه‌هاي علميه با رايزني فرهنگي، نمايندگي المصطفي و مراكز و نهادهاي علمي ـ فرهنگي در روسيه به خصوص در مسكو به عنوان بازوان حمايتي و مشاوران امين و تأسيس نمايندگي در شهر سنت‌پترزبورگ و كازان، تأسيس مکاني علمي ـ ديني (حوزوي) در شهر سرگئي پاساد و ديگر مراکز ديني، مانند برخي جمهوري‌هاي روسيه، مانند تاتارستان و… .
با توجه به اهميت موضوع روسيه و ظرفيت‌هاي موجود در اين عرصه، بايد بخش روسيه و كشورهاي همسو با آن در معاونت بين‌الملل تشكيل شود تا به صورت ويژه مسائل و مباحث مربوط به روسيه را رصد كند.
تهيه و ارائه طرح‌هاي سنجيده و پخته براي غني‌سازي در حوزه مباحث ديني و مذهبي مراکز مرتبط در روسيه، به خصوص مباحث فلسفه اسلامي، كلام اسلامي، قرآن‌شناسي و تفسير، تاريخ اسلام و…، بدون ايجاد حساسيت.
تهيه طرح براي حضور و مشاركت در عرصه آموزش، به خصوص حضور در مراكز آموزش عالي و دانشگاه‌هاي اسلامي روسيه، بدون برانگيختن احساسات؛ تدوين كتاب‌هاي مناسب و متناسب با فضاي شوروي فروپاشيده و روسيه تشنه معارف ناب اسلامي و مكتب اهل بيت (ع)، با همكاري انجمن‌هاي حوزه و مراكز مطالعاتي هماهنگ.
ايجاد زمينه لازم براي ازدواج ايراني‌ها با مسلمانان روسيه، براي تغيير تركيب جمعيت آينده روسيه، به نفع پيروان اهل بيت (ع)، به عنوان نوعي سياست كلان مثبت و مجرب.
با توجه به اينكه موفقيت امور، در گروي هماهنگي در همه زمينه‌هاست و روس‌ها در ماجراي ايران هسته‌اي، نه تنها كمتر از غرب كارشكني نداشتند، بلكه بنا به اظهارات اهل اطلاع، به نوعي محرك غرب نيز بوده‌اند. از اين رو، بايد به گونه‌اي انديشيد تا مباحث علمي تحت تأثير مسائل سياسي، نظامي و غيره قرار نگيرد.
به هر حال روسيه و هر کشور ديگري، پيرو منافع خودشان‌اند. از اين رو، بايد با درايت و انديش‌مندانه عمل کنيم. در يکي از بندهاي اين پيشنهادها آمده است که در روسيه دو ميليون سند درباره ايران وجود دارد كه بي‌ترديد مطالعه آن در تصميم‌گيري فرهنگي و علمي و روابط آينده دو كشور مي‌تواند مؤثر باشد. از اين رو، بايد تدبيري انديشيد تا برخي از اين پرونده‌ها بازخواني شود.
